Η οσφυαλγία αποτελεί μια από τις συνηθέστερες αιτίες προσέλευσης στον ιατρό όσο αφορά τις μυοσκελετικές δυσλειτουργίες. Προέρχεται από τις λέξεις οσφύ (μέση) και άλγος (πόνος) και υποδηλώνει την ύπαρξη πόνου στην περιοχή της μέσης χωρίς όμως να προσδιορίζει την αιτία και τον μηχανισμό πρόκλησης αυτού. Πρόκειται λοιπόν για μια διάγνωση συμπτώματος και όχι αιτιολογίας και ελάχιστα προσφέρει στον ασθενή για την κατανόηση της φύσης του προβλήματος του.
Ο πόνος στην μέση – οσφυαλγία – μπορεί να είναι αντανακλώμενος από άλλη περιοχή του σώματος, από τα σπλάχνα ή να προέρχεται από δομές της μέσης αυτής κάθε αυτής.
Οι απεικονιστικές εξετάσεις από μόνες τους σπάνια βοηθούν στην εντόπιση της πηγής των συμπτωμάτων της οσφυαλγίας και κατά κύριο λόγο πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν η παθοφυσιολογία του πόνου παρουσιάζει σημεία κινδύνου ( red flags)
Μια έρευνα η οποία διεξήχθη ,σχετικά με την διαγνωστική εγκυρότητα και αξιοπιστία της μαγνητικής τομογραφίας στην οσφυαλγία και αυχεναλγία, κατέληξε στα παρακάτω ευρήματα.
Πάνω από το 70% ατόμων κοντά στην ηλικία των 20 ετών είχαν πρόπτωση δίσκου στον αυχένα χωρίς να παρουσιάζουν πόνο.
Επίσης σε ασυμπτωματικούς ασθενείς (χωρίς πόνο στην μέση) έκαναν μαγνητική τομογραφία και βρήκαν
Εκφυλισμένο δίσκο στο
• 37% των ατόμων ηλικίας 20 ετών
• 80% των ατόμων ηλικίας 50 ετών
• 96% των ατόμων ηλικίας 80 ετών
Πρόπτωση δίσκου στο
• 30% των ατόμων ηλικίας 20 ετών
• 60% των ατόμων ηλικίας 50 ετών
• 84% των ατόμων ηλικίας 80 ετών
Πολλές από τις αλλοιώσεις που παρουσιάζονται σε μια μαγνητική τομογραφία είναι φυσιολογικές στο πλαίσιο γήρανσης του σώματος και δεν μπορούν μονοδιάστατα να αποκαλύψουν την αιτία μιας οσφυαλγίας.
Πλέον τα νεώτερα επιστημονικά δεδομένα και πιο συγκεκριμένα η εφαρμογή της εμβιομηχανικής ανάλυσης της παθολογίας δίνουν τη δυνατότητα ποιοτικότερης διάγνωσης και αξιολόγησης της αιτίας των συμπτωμάτων της οσφυαλγίας.
Θεραπεία
Η θεραπευτική προσέγγιση οφείλει να είναι εξειδικευμένη και προυποθέτει την ενδελεχή αξιολόγηση του προβλήματος και των συνισταμένων παραγόντων που είτε προκαλούν τα υπάρχοντα συμπτώματα είτε συμβάλλουν στην διατήρηση αυτών. Η αναγνώριση όλων των εμπλεκομένων παραγόντων αποτελεί βασικό κομμάτι της όλης θεραπευτικής προσέγγισης με στόχο την πλήρη αντιμετώπιση του προβλήματος. Η αξιολόγηση αφορά πλήρη έλεγχο των αρθρικών δομών, των μυϊκών στοιχείων και του νευρικού ιστού.
Η χρήση επίσης της εμβιομηχανικής αξιολόγησης της κίνησης και της στάσης τόσο της πάσχουσας περιοχής όσο και ολόκληρου του σώματος με κλινική εξέταση αλλά και με εξοπλισμό ανάλυσης κίνησης-βάδισης συντελεί στην ολοκληρωμένη κλινική αναγνώριση της αιτίας του προβλήματος του ασθενή. Η σημασία της ολοκληρωμένης αξιολόγησης του ασθενούς τονίζεται από το γεγονός ότι πολλά από τα κλινικά στοιχεία δεν μπορούν να διαπιστωθούν με τις υπάρχουσες απεικονιστικές μεθόδους.
Εν τούτοις ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι εφαρμόζονται τεχνικές όπως:
• Κινητοποίησης νευρικού ιστού (neurodynamics- mobilization of neural tissue)
• Manual therapy. Χρησιμοποιούνται τεχνικές για την ομαλοποίηση της κινητικότητας της περιοχής. Όπως έχουμε αναφέρει, η κίνηση κατέχει μείζονα ρόλο στην θρέψη του μεσοσπονδύλιου δίσκου και πρέπει να είναι επαρκής ποιοτικά και ποσοτικά.
• Μυοπεριτοναϊκής κινητοποίησης για την αποκατάσταση της παρακείμενης μυϊκής λειτουργίας (μυϊκή σπασμοί, trigger point, ανελαστικοί – αδύναμοι μύες, μυϊκή αναχαίτηση).
• Motor control – όπου χρησιμοποιούνται τεχνικές επανεκπαίδευσης του κινητικού έλεγχου και ειδικά της οσφυοπυελικής περιοχής.
• Θεραπευτικης ασκησης– πρόκειται για εξειδικευμένο πρόγραμμα σωματικής άσκησης με σκοπό την βελτίωση του κινητικού ελλείμματος, της μυοσκελετικής λειτουργιάς αλλά και της γενικής φυσικής κατάστασης. Απευθύνεται σε ανθρώπους που βρίσκονται στο τελικό στάδιο της αποκατάστασης, με σκοπό την διατήρηση της λειτουργικότητας του θεραπευτικού αποτελέσματος
Επίσης εξέχοντα ρόλο κατέχει η καθοδήγηση από τον εξειδικευμένο θεραπευτή σχετικά με την εργονομία και την προσαρμογή στις καθημερινές δραστηριότητες.
Η ακινητοποίηση και καθήλωση του ασθενή στο κρεβάτι πρόκειται για παρωχημένη θεραπευτική προσέγγιση και ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαία.
Η υποτροπιάζουσα οσφυαλγία οφείλεται στις περισσότερες των περιπτώσεων στην αποτυχια εντοπισμού των συνισταμένων παραγόντων που την προκαλούν. Συμβουλευτείτε τον εξειδικευμένο ιατρό και θεραπευτή. Μπορούν να σας διατηρήσουν ενεργούς και παραγωγικούς!
Μιχαλόπουλος Θ. Χρήστος
Φυσικοθεραπευτής BSc, MT IMTA
Αναφορες
Dagenais, S; Gay, RE; Tricco, AC; Freeman, MD; Mayer, JM (2010). “NASS Contemporary Concepts in Spine Care: spinal manipulation therapy for acute low back pain”. The spine journal : official journal of the North American Spine Society 10 (10): 918–40.doi:10.1016/j.spinee.2010.07.389.
Smith C, Grimmer-Somers K. (2010). «The treatment effect of exercise programmes for chronic low back pain». J Eval Clin Pract 16 (3): 484–91.
Brinjikji et al. Am J Neuroradiol.2014 Novemeber Systematic Literature Review of Imaging Features of Spinal Degeneration in Asymptomatic Populations
Nakashima H, Yukawa Y, Suda K, et al. Abnormal findings on magnetic resonance images of the cervical spines in 1211 asymptomatic subjects. Spine 2015;40:392-398