Χρόνιος πόνος – ‘Ενας ύπουλος εχθρός
Ο χρόνιος πόνος έχει σοβαρές επιπτώσεις σε όλες τις παραμέτρους της ζωής του ατόμου. Επηρεάζει τις σχέσεις με την οικογένεια, τους φίλους, τους συνεργάτες, κ.ά. Επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να εκπληρώνει τα καθήκοντα στη δουλειά και να συμμετέχει σε κοινωνικές δραστηριότητες.
Πόνο μπορεί να προκαλέσουν πολλές βλάβες στα διάφορα συστήματα του σώματος. Η ικανότητα να αναγνωρίζεις τις διάφορες παθολογίες εξαρτάται από την ικανότητα του κλινικού να αναγνωρίζει διάφορες βλάβες οι οποίες μπορεί να προκαλούν τον πόνο.
Ο πόνος συμβαίνει όταν το σύστημα προειδοποίησης κινδύνου του σώματος ενημερώνει τον εγκέφαλο για πραγματική ή πιθανή βλάβη στους ιστούς. Ωστόσο, όταν οι περισσότεροι από μας σκεφτόμαστε τον πόνο, εστιάζουμε στην εμπειρία του πόνου, δηλαδή σε μια δυσάρεστη και πολλές φορές αφόρητη εμπειρία πουμας οδηγεί να κάνουμε κάτι για αυτή την κατάσταση. Στην πραγματικότητα, όμως, ο πόνος μπορεί να είναι και ωφέλιμος γιατί μπορεί να μας προστατέψει από μια μελλοντική βλάβη.
Υπάρχουν πολλοί μύθοι, παρεξηγήσεις και φόβοι γύρω από το θέμα του πόνου. Πολλοί άνθρωποι, καθώς και πολλοί επαγγελματίες της υγείας, δεν είναι ενήμεροι για τη σύγχρονη κατανόηση του πόνου. Αυτό είναι απογοητευτικό διότι ξέρουμε ότι η κατανόηση του πόνου μας βοηθάει να τον διαχειριστούμε πιο αποτελεσματικά.
Οι αισθητικές πληροφορίες (είναι οποιεσδήποτε πληροφορίες που προέρχονται από τις αισθήσεις μας) χρειάζεται να αξιολογούνται από το κεντρικό νευρικό σύστημα. Η αξιολόγηση αυτών των πληροφοριών είναι εξαιρετικά περιεκτική, περιλαμβάνει περίπλοκες διαδικασίες μνήμης, λογικής και συναισθημάτων. Το περιεχόμενο της εμπειρίας του πόνου είναι κριτικό. Ένα απλό παράδειγμα: ο ίδιος μικρός τραυματισμός ενός δακτύλου θα προκαλέσει περισσότερο πόνο σε έναν επαγγελματία βιολονίστα σε αντίθεση με έναν χορευτή, γιατί η βλάβη του δακτύλου ερμηνεύεται ως μεγαλύτερη απειλή στον βιολονίστα.
Χρόνιος πόνος και Φόβοι που σχετίζονται με την κίνηση και τον πόνο
Ο φόβος είναι ένα ισχυρό κίνητρο. Συντελεί στο πως κινούμαστε, πως συμπεριφερόμαστε και πως αντιδρούμε ενάντια στον πόνο. Οι πηγές του πόνου είναι διαφορετικές. Ο φόβος μπορεί να εξαρτάται άμεσα από το γενικό πλαίσιο, που μπορεί να είναι φανερό ή κρυμμένο.
Παραδείγματα φόβου που συναντώνται συχνά σε ανθρώπους με συνεχόμενο πόνο μπορεί να είναι: η σοβαρότητα της αιτίας του πόνου, να μην μπορεί να εργαστεί, να αποφεύγει την κίνηση, να φοβάται να αθληθεί, ο φόβος της αναπηρίας, η αποξένωση, ο φόβος του χειρουργείου, να μην μπορεί να κάνει δουλειές στο σπίτι, να μην μπορεί να φροντίσει την οικογένεια, κ.ά.
Όλα τα είδη του φόβου μπορεί να οδηγήσουν σε έναν φαύλο κύκλο πόνου και ανικανότητας από τον οποίο είναι δύσκολο να ξεφύγει το άτομο στο οποίο ο χρόνιος πόνος έχει κάνει την παρουσία του.
Κάποιες από τις πληροφορίες που μπορεί να λαμβάνεται από τους επαγγελματίες υγείας, τους φίλους, την οικογένεια ή από τα μέσα ενημέρωσης μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη του φόβου.
Ο φόβος λοιπόν μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση του πόνου, ενεργοποιώντας τους μηχανισμούς προειδοποίησης κινδύνου και έτσι ο πόνος διαιωνίζεται χωρίς να υπάρχει σοβαρή αιτία.
Για να αντιμετωπίσουμε αυτούς τους φόβους, πρέπει να ενημερωνόμαστε και να κατανοούμε όσο καλύτερα γίνεται το σώμα μας.
Χρόνιος πόνος και Παραδείγματα στρατηγικής ενεργητικής αντιμετώπισης:
- πρέπει να μάθουμε τις γενικές πληροφορίες γύρω από το πρόβλημα
- διερεύνηση τρόπων με τους οποίους μπορούμε να κινούμαστε
- διερεύνηση των ορίων του πόνου
- παραμένουμε θετικοί
- κάνουμε σχέδια
Χρόνιος πόνος και Παραδείγματα στρατηγικής παθητικής αντιμετώπισης:
- αποφεύγουμε τις δραστηριότητες
- δεν κάνουμε τίποτα
- περιμένουμε απλά κάτι να συμβεί
- πιστεύουμε ότι κάποιος άλλος έχει την απάντηση
Το πρώτο βήμα της διαχείρισης
Κανείς δεν έχει μια ενιαία απάντηση για όλους τους πόνους. Ο πόνος, όπως και οι άνθρωποι, είναι πάντα διαφορετικός. Ο πόνος είναι μια εμπειρία που συμβαίνει στη σύγκλιση της βιολογίας, της ψυχολογίας και της κοινωνίας.
Υπάρχουν πολλά εργαλεία που συμβάλλουν στη διαχείριση του πόνου. Τα εργαλεία αυτά περιστρέφονται γύρο από την κατανόηση και την κίνηση, και αν είναι απαραίτητο μπορεί να συνδυαστούν με κατάλληλη βραχυπρόθεσμη θεραπεία με φάρμακα.
Η επιμόρφωση, η γνώση και η κατανόηση παρέχουν τα θεμέλια για τη θεραπευτική κίνηση. Γιατί να εκτελείτε επώδυνες δραστηριότητες, αν δεν καταλαβαίνετε γιατί πονούν; Αυτό απλά προκαλεί περαιτέρω προστατευτικούς μηχανισμούς. Η επιμόρφωση, η γνώση και η κατανόηση μειώνουν την απειλή που σχετίζεται με τον πόνο.
Η κίνηση όχι μόνο αυξάνει την υγεία των αρθρώσεων, των μαλακών μορίων, του κυκλοφορικού και του αναπνευστικού συστήματος, αλλά έχει και μια άλλη σημαντική λειτουργία.
Η εκμαθημένη-σωστή κίνηση αποτελεί τροφή για τον εγκέφαλο, διότι εγκαθιστά και επανεγκαθιστά λεπτές αισθητικές και κινητικές λειτουργικές αναπαραστάσεις στον εγκέφαλο, χρησιμοποιώντας διαδρομές που είχαν υποβαθμιστεί από το φόβο και την άγνοια. Ο στόχος είναι να διδάξουμε στον εγκέφαλο να εκτελεί τις κινήσεις ξανά ομαλά.
Ο ρόλος του θεραπευτή είναι πολύ σημαντικός γιατί πρέπει να καθοδηγήσει σωστά, να ενημερώσει το άτομο για την επικείμενη κατάσταση, να αξιολογήσει και να προτείνει τρόπους θεραπείας πάντα σε αμοιβαία συμφωνία με τον ενδιαφερόμενο.