Τι σημαίνει φυσικοθεραπεία για τον μέσο ασθενή στην Ελλάδα;
Ο τίτλος δεν είναι τυχαίος. Η φυσικοθεραπεία στην Ελλάδα είναι ένας παρεξηγημένος όρος και οφείλουμε να ‘’’ξαναγνωριστούμε’’.
Σε πολλές συζητήσεις που έχουμε βρεθεί, ακόμα και με στενούς συγγενείς και φίλους, στην δήλωση πως είμαστε φυσικοθεραπευτές μια πολύ συχνή απάντηση που λαμβάνουμε είναι ‘’πότε θα μου κάνεις μασαζ;’’
Η γενικότερη εντύπωση είναι πως η φυσικοθεραπεία είναι μάλαξη ή εφαρμογή φυσικών μέσων όπως πχ ηλεκτροθεραπείας.
Δυστυχώς μια τέτοια εικόνα υποβαθμίζει και αφαιρεί την αξία σε μια ειδικότητα που σε άλλες χώρες συνιστά ιατρική οντότητα βαρύνουσας σημασίας.
Η ευθύνη βαραίνει τους ίδιους τους φυσικοθεραπευτές.
Επί πολλά χρόνια ένας μεγάλος αριθμός φυσικοθεραπευτών αρκούνταν στην απλή εφαρμογή μασάζ, ρεύματος, υπερήχου και θερμοθεραπείας σύμφωνα με το δελτίο του ασφαλιστικού ταμείου.
Στην πορεία προστέθηκαν και άλλα, αμφιβόλου αποτελεσματικότητας, μηχανήματα όπως laser, μαγνητοθεραπεία κλπ. διατηρώντας την εντύπωση πως η φυσικοθεραπεία έχει παθητικό χαρακτήρα.
Οι απαράδεκτα χαμηλές τιμές των ταμείων, η έλλειψη επαρκούς μετεκπαίδευσης, το βόλεμα στη μετριότητα και στο εύκολο ‘’ξεπέταγμα’’ των ασθενών ώστε να γεμίζουν οι ώρες έφεραν την αλλοίωση της εικόνας της φυσικοθεραπείας στα μάτια του κόσμου.
Τι κακό έχει το μασάζ ή τα μηχανήματα φυσικοθεραπείας;
Απολύτως τίποτα κακό δεν υπάρχει στη θεραπευτική μάλαξη και στα παθητικά φυσικά μέσα φυσικοθεραπείας.
Είναι κομμάτια, κάποιες φορές σημαντικά, σε ένα φυσικοθεραπευτικό πλάνο.
Η μάλαξη και τα διάφορα μηχανήματα έχουν ρόλο κυρίως αναλγητικό ή σε κάποιες περιπτώσεις ρόλο καταλύτη στην κυτταρική διαδικασία επούλωσης τραυματισμών.
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις τα παραπάνω φυσικά μέσα ίσως παίζουν και έναν επιπλέον ρόλο στην ιδιοδεκτικότητα και τον θετικό ερεθισμό αυτοθεραπευτικών διαδικασιών αλλά ως εκεί.
Η φυσικοθεραπεία είναι πολλά περισσότερα από ένα απλό μασάζ ή μια λάμπα που ζεσταίνει τους ιστούς.
Τότε τι είναι η φυσικοθεραπεία;
Η απάντηση μπορεί να δοθεί εφόσον καθοριστεί ο σκοπός της φυσικοθεραπείας.
Η φυσικοθεραπεία έχει σαν σκοπό την πλήρη, αν είναι δυνατόν, αποκατάσταση και την επαναφορά στην λειτουργικότητα με τις ίδιες ή ακόμα καλύτερες συνθήκες με αυτές πρίν το αναφερόμενο πρόβλημα.
Επομένως η φυσικοθεραπεία είναι ένα μεγάλο σύνολο τεχνικών αξιολόγησης, αναλγητικών μέσων, τεχνικών κινητοποίησης, ασκήσεων και τεχνικών επανεκπαίδευσης του ανθρωπίνου σώματος τόσο σε τοπικό επίπεδο ανατομικών δομών όσο και σε γενικότερο σύνολο συνεργασίας των δομών αυτών μεταξύ τους.
Επίσης η φυσικοθεραπεία διαχωρίζεται πλέον σε εξειδικεύσεις.
Έτσι κάθε ασθενής, ανάλογα με το πρόβλημα του θα πρέπει να επισκεφτεί τον ανάλογο θεραπευτή ώστε να έχει τα μέγιστα αποτελέσματα.
Οι σύγχρονοι χώροι φυσικοθεραπείας αποτελούνται από ομάδες με όλες τις εξειδικεύσεις ή αλλιώς εξειδικεύονται σε ένα συγκεκριμένο είδος προβλημάτων και παραπέμπουν τα υπόλοιπα περιστατικά σε συναδέλφους των ανάλογων ειδικοτήτων.
Παρακάτω θα αναλύσουμε τι είναι το καθένα από τα παραπάνω και γιατί είναι άκρως απαραίτητα σε ένα θεραπευτικό πλάνο.
Αξιολόγηση – Κλινικός συλλογισμός
Η διαδικασία επίσκεψης σε έναν φυσικοθεραπευτή βασίζεται σε συμπτώματα. Ένας ασθενής θα επισκεφτεί έναν χώρο φυσικοθεραπείας λόγω ενός επώδυνου συμπτώματος, μια κινητικής δυσλειτουργίας ή μετά από μια χειρουργική επέμβαση.
Το πρώτο και βασικό χρέος ενός φυσικοθεραπευτή είναι να κάνει μια άρτια και πλήρη αξιολόγηση.
Οφείλει να πάρει πλήρες ιστορικό, να συμπεριλάβει στην αξιολόγηση βιοψυχοκοινωνικούς παράγοντες που μπορεί να παίζουν ρόλο, να κάνει αναλυτική αξιολόγηση των σχετικών ανατομικών δομών με ειδικές δοκιμασίες και κλινικά τεστ. Επίσης θα πρέπει να συσχετίσει το αναφερόμενο πρόβλημα με πιθανά παράπλευρα προβλήματα της βιοκινητικής αλύσιδας.
Η σωστή εμβιομηχανική ανάλυση, η αξιολόγηση των ιστικών δομών και ο κλινικός συλλογισμός είναι αυτά που θα καθορίσουν το θεραπευτικό πλάνο, δηλαδή το 1ο και βασικό βήμα προς την θεραπευτική επιτυχία.
Ή για να το πούμε ανάποδα δεν γίνεται να θεραπεύσεις κάτι που δεν έχεις πρώτα καθορίσει.
Οφείλουμε να ξεκαθαρίσουμε πως τη βασική διάγνωση τη δίνει ο εξειδικευμένος ιατρός. Ο φυσικοθεραπευτής, λαμβάνοντας υπόψιν τη βασική ιατρική γνωμάτευση, προχωρά σε αξιολόγηση και περαιτέρω ανάλυση ώστε να καθορίσει τα αίτια του προβλήματος.
Μέσα αναλγησίας – Παθητικά Φυσικά Μέσα
Εδώ θα συναντήσουμε όλα τα μέσα με τα οποία, λανθασμένα, έχει ταυτοποιηθεί η φυσικοθεραπεία στη συνείδηση του μέσου Έλληνα ασθενούς.
Όπως προείπαμε η αναλγησία είναι σημαντικό κομμάτι της φυσικοθεραπείας, όχι όμως το σημαντικότερο.
Η απομάκρυνση του πόνου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο καθώς ανακουφίζει τον ασθενή, του φτιάχνει την ψυχολογία και αφήνει περισσότερο χώρο και άνεση στον φυσικοθεραπευτή να ασχοληθεί με την ανατομική δομή που έχει το πρόβλημα.
Τα κυρίαρχα φυσικά μέσα είναι η θεραπευτική μάλαξη, η ηλεκτροθεραπεία, ο υπέρηχος, ο βελονισμός, η θερμο/κρυο θεραπεία και η λάμπα διαθερμίας.
Στα φυσικά μέσα έχουν κάνει τελευταία την εμφάνιση τους και κάποια μηχανήματα που υπόσχονται ταχύτερη επούλωση μέσω επιτάχυνσης των επουλωτικών διαδικασιών σε κυτταρικό επίπεδο. Τέτοια μέσα είναι ο κρουστικός υπέρηχος, το human tecar κ.α
Τεχνικές κινητοποίησης / Εξειδικευμένες τεχνικές θεραπείας
Ίσως το σημαντικότερο κομμάτι, μαζί με την άσκηση, είναι η εφαρμογή ειδικών τεχνικών κινητοποίησης των διαφόρων δομών του σώματος.
Μετά την αναλγησία ο φυσικοθεραπευτής οφείλει να ασχοληθεί με την αιτία που κρύβεται πίσω από τα συμπτώματα.
Μόνο έτσι θα λυθεί το πρόβλημα οριστικά (εκτός αν πρόκειται για κάποια χρόνια πάθηση όπως νευρολογικού, λεμφολογικού, ρευματολογικού ή αυτοάνοσου τύπου).
Ο σύγχρονος φυσικοθεραπευτής δεν θέλει τον ασθενή δέσμιο του και δέσμιο της ασθένειας του.
Το παλιό μοντέλο που υπαγόρευε πως για να είναι καλά ο ασθενής πρέπει να κάνει 30 συνεδρίες το χρόνο, κάθε χρόνο, είναι αναχρονιστικό και επιστημονικά μη αποδεκτό.
Ο σκοπός του φυσικοθεραπευτή είναι να γίνει ο ασθενής ανεξάρτητος, να επανέλθει γρήγορα στην καθημερινότητα του και να λύσει το πρόβλημα του ριζικά.
Υπάρχει μια πληθώρα ‘’σχολών’’ και μεθόδων ανάλογα με το πρόβλημα και την κατηγορία στην οποία ανήκει ο ασθενής.
Έτσι στα μυοσκελετικά προβλήματα θα συναντήσει κανείς το Manual Therapy, τη μέθοδο McKenzie, τη μέθοδο Scroth, το Kinetic Control κ.α
Στα προβλήματα περιτονίας υπάρχει το Trigger Point Therapy, η μέθοδος FDM, η περιτονιακή κινητοποίηση κ.α
Στα Νευρολογικά προβλήματα υπάρχει η μέθοδος Bobath, η μέθοδος PNF, κ.α
Στα λεμφολογικά προβλήματα και στο λεμφοίδημα έχουμε τη μέθοδο MLD και την ολοκληρωμένη αποσυμφορητική θεραπείας CDT.
Στα προβλήματα άκρου ποδός και βάδισης η μέθοδος Formthotics κ.α
Άσκηση, άσκηση, άσκηση…Θεραπευτική άσκηση!
Το σώμα μας είναι φτιαγμένο για κίνηση.
Σε όλες τις καταστάσεις και σε όλες τις ηλικίες η κίνηση είναι επιβεβλημένη.
Η άσκηση και η κίνηση είναι ακόμα πιο σημαντικά ‘’συστατικά υγείας’’ όταν μιλάμε για ένα θεραπευτικό πλάνο.
Στις περισσότερες περιπτώσεις ασθενών ο πόνος και η χρόνια δυσλειτουργία έχει επηρεάσει την κίνηση και έχει τροποποιήσει την φυσιολογική εμβιομηχανική λειτουργία.
Επιπλέον τα επώδυνα συμπτώματα έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο έντονης κίνησης, δηλαδή άσκησης, μειώνοντας δραματικά τα επίπεδα δύναμης και αντοχής των ανατομικών δομών.
Τα αποτελέσματα είναι να έχουμε ευαίσθητες και ευάλωτες ανατομικές δομές κάτι το οποίο μπορεί να οδηγήσει και το πιο επιτυχημένο θεραπευτικό πλάνο σε αποτυχία και επανατραυματισμό.
Η θεραπευτική άσκηση είναι αυτή που θα θωρακίσει την χρηματική και χρονική επένδυση του ασθενούς και θα διασφαλίσει την αποφυγή επανεμφάνισης του προβλήματος που μόλις έλυσε.
Ο φυσικοθεραπευτής οφείλει να καθοδηγεί τον ασθενή με συγκεκριμένες, μελετημένες και εξειδικευμένες ασκήσεις.
Οφείλει να εκπαιδεύσει τον ασθενή τόσο στον τρόπο όσο και στην ποσότητα άσκησης ώστε να διατηρηθούν στο μέγιστο τα θεραπευτικά αποτελέσματα.
Οποιαδήποτε θεραπεία χωρίς άσκηση είναι ελλιπής και θέτει σε άμεσο κίνδυνο οτιδήποτε έχει προηγηθεί, όσο αποτελεσματικό και αν ήταν.
Επανεκπαίδευση – Βελτίωση εμβιομηχανικής – Εργονομία
Το ανθρώπινο σώμα είναι ένα θαυμαστό σύνολο δομών που συνεργάζονται άψογα μεταξύ τους, έτσι ώστε η κίνηση και όλες οι λειτουργίες να πραγματοποιούνται απρόσκοπτα και χωρίς τραυματισμούς, εμπόδια, πόνο ή ενεργειακή σπατάλη.
Ωστόσο κάθε πρόβλημα υγείας, ακόμα και ένα πρόβλημα λεμφικού συστήματος, αλλάζει αυτά τα εμβιομηχανικά δεδομένα και αρχίζουν να δημιουργούνται διάφορες παρεκκλίσεις.
Για παράδειγμα, μια μακρά περίοδος ακινητοποίησης μετά από ένα χειρουργείο μπορεί να επιφέρει ένα έλλειμμα στην κίνηση ή στη βάδιση κατά την επαναφορά στη λειτουργικότητα.
Επιπλέον η υπερβολική καταπόνηση ή η πάροδος της ηλικίας φθείρουν τους ιστούς και δημιουργουν σιγά σιγά τροποποίησεις που δεν συνάδουν με το φυσιολογικό μοντέλο κίνησης του κάθε οργανισμού.
Τέλος ο σύγχρονος καθιστικός τρόπος ζωής και η αγχωτική καθημερινότητα οδηγεί τους ανθρώπους σε λανθασμένες θέσεις και κακή εργονομία πχ στην εργασία τους.
Ο φυσικοθεραπευτής έχει χρέος να επανεκπαιδεύσει το άτομο, να βελτιώσει τις τεχνικές στο άθλημα που ασχολείται, να παρατηρήσει και να βελτιώσει την εργονομία του στην καθημερινότητα του, να βελτιώσει την ισορροπία και την ιδιοδεκτικότητα του.
Ετσι θα θωρακίσει και από αυτή τη σκοπιά το θεραπευτικό αποτέλεσμα και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μια ακόμα καλύτερη λειτουργικότητα στην καθημερινή ζωή του.
Η φυσικοθεραπεία είναι επιστήμη και έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα! Αρκεί να επισκεφτείτε τον κατάλληλο επαγγελματία υγείας.
Πλέον γνωρίζετε τι είναι η φυσικοθεραπεία, τι περιλαμβάνει, τι πρέπει να περιμένετε από αυτή και γιατί δεν πρέπει να ταλαιπωρείστε με αέναες αναποτελεσματικές 10αδες συνεδριών κάτω από λάμπες περιμένοντας τη λύση στο χρόνιο πρόβλημα σας.
Επίσης έγινε αντιληπτό πως φυσικοθεραπεία δεν είναι το μασάζ ή το Tens αλλά είναι ένα μεγάλο σύνολο από κλινικό συλλογισμό και τεχνικές αντιμετώπισης που χρειάζονται σωστή γνώση και άρτια εφαρμογή.
Εμείς στη Βιοανάδραση αγαπάμε τη φυσικοθεραπεία, έχουμε μια ομάδα με εξειδικευμένους θεραπευτές ανάλογα με τον τύπο προβλήματος και είμαστε υπέρμαχοι ενός από τα σημαντικότερα επαγγέλματα στον δρόμο της ίασης και της αποκατάστασης της ποιότητας ζωής.
Κλείστε σήμερα το ραντεβού σας στο 2104829303 ή ακολουθήστε μας στο Facebook για συμβουλές και ιατρικά νέα.
Μοροχλιάδης Στέφανος
Φυσικοθεραπευτής PT,Bcs,MT,RFL,Formthotics specialist